Schetsontwerp amnesty monument Gemeente Zaanstad

"Loper naar de vrijheid"

2008

Jaap de Jonge / Henk van de Waal

Met "Loper naar de vrijheid" creëren wij op een kruising van snelwegen en vaarroutes midden
in het stedelijk gebied van Zaanstad een plek van rust en overweging. Ons kunstwerk bestaat
uit een langgerekte roestvrijstalen baan. Deze haalt wat elders gebeurt dichtbij en zet degene
die zich op de loper waagt uit naar de verte. Enerzijds verbeeldt de Loper naar de vrijheid vanwege de massiviteit van het gekozen materiaal het lot van degenen voor wie
Amnesty zich inzet.

Anderzijds houdt dit kunstwerk vanwege de spiegeling van de lucht
in de platen hun hoop en perspectief op vrijheid levend.
Zittend op de bank die door de Loper naar de vrijheid als het ware zelf uitgevouwen wordt,
ziet de toeschouwer hoe de stalen baan in tweeën wordt gedeeld door het prikkeldraad van uitsluiting, opsluiting en afzondering. Als dat beeld zich genesteld heeft, gaat de tekst zijn
werk doen. Enerzijds sommen de woorden als een salvo de voorwendselen op waarom mensen achter slot en grendel verdwijnen. Maar tegelijk ligt in dit salvo van eenlettergrepige woorden
de reden verborgen waarom we nooit op zullen houden met te strijden voor hun vrijheid.
‘Om je blik, om je kleur’ word je buitengesloten. Maar om het altijd unieke van die blik en
van die kleur wordt er voor je vrijheid gestreden.

Door de voortdurende herhaling van het woordje ‘je’ wordt voorkomen dat deze strijd een abstracte exercitie is. Want dit ‘je’ kan iemand ver weg zijn, maar dit ‘je’ kan net zo goed
de toeschouwer zelf zijn. Voor deze toeschouwer werkt dit ‘je’ daarom als een waarschuwing,
want ook jouw aard, jouw stem, jouw spot kan reden zijn je uit te sluiten. Maar het werkt ook
als een houvast, want om het unieke van jouw stem en jouw spot mag je ervan uitgaan dat anderen in de bres zullen springen als je vrijheid in het geding is. Voorwaarde hiervoor is wel
dat die vrijheid een stevige verankering heeft. Die verankering is neergelegd in de verklaring
van de rechten van de mens.

Vandaar dat de Loper naar de vrijheid de toeschouwer toetrekt naar de laatste stap:
‘om je recht’.

Materiaal, techniek

Het beeld bestaat uit een achttal gepolijste roestvrijstalen platen waarin tekst en beeld is gegraveerd. Lengte van het kunstwerk is ongeveer 20 meter, breedte 1,20 m
De bank wordt gevormd uit de negende plaat en sluit aan op de loper.
De kade wordt uitgevlakt met een dunne laag cement, waarop de platen d.m.v verzonken
bouten worden gemonteerd in het onderliggend plaveisel. Het niveau verschil met de
omliggende straatklinkers is slechts een cm, zodat dit voor activiteiten op de pier geen beletsel vormt. Het kunstwerk is vandaalbestendig en onderhoudsvrij.